Çocukta Otizm Rehberi
Otizm spektrum bozukluğu (OSB), erken çocukluk döneminde başlayan ve kişinin yaşamı boyunca devam eden nörolojik ve gelişimsel bir bozukluktur. Bir kişinin başkalarıyla nasıl davrandığını ve etkileşime girdiğini, iletişim kurduğunu ve öğrendiğini etkiler. Eskiden Asperger sendromu ve yaygın gelişimsel bozukluklar olarak bilinenleri içerir. Otizmli çocuklarda 1) zayıf gelişmiş sosyal beceriler, 2) ifade edici ve alıcı iletişimde zorluk ve 3) kısıtlayıcı ve tekrarlayıcı davranışlar mevcuttur. Sosyal becerileri gelişmemiş küçük çocuklar anormal oyun becerilerine sahip olabilir. Otizm spektrum bozukluğu artık 68 çocuktan 1’ini etkiliyor. Erkeklerin OSB tanısı alma olasılığı kızlardan yaklaşık 5 kat daha fazladır. Otizm spektrum bozukluğu, Dünyada en hızlı büyüyen gelişimsel bozukluklarından biridir. OSB, çocukluk kanseri, diyabet ve AIDS’in toplamından daha yaygındır.
Otizm bozukluğuna sahip çocuklarda, göz temasından kaçınmak gibi sosyal iletişim sorunları; konuşmanın ileri geri ile ilgili zorluk; ya da diğer insanların bakış açılarını anlamakta güçlük çekme. Diğer semptomlar, belirli davranışları tekrarlamayı veya olağandışı veya kısıtlı davranışlara sahip olmayı içerir.
Otizm beyne ne yapar?
Bir beyin-doku çalışması, otizmden etkilenen çocukların fazla sinaps veya beyin hücreleri arasındaki bağlantılara sahip olduğunu göstermektedir. Araştırmacılar, fazlalığın beyin gelişimi sırasında meydana gelen normal budama sürecindeki yavaşlamadan kaynaklandığını söylüyor.
Otizmin fiziksel belirtileri var mı?
Otizmli kişilerde bazen kabızlık ve uyku sorunları gibi sindirim sorunları da dahil olmak üzere fiziksel belirtiler olabilir. Çocuklar, koşmak ve tırmanmak için kullanılan büyük kasların veya elin daha küçük kaslarının koordinasyonunda zayıf olabilir. Otizmli kişilerin yaklaşık üçte biri de nöbet geçirir.
Otizmin belirtileri
Yaygın otizm belirtileri şunlardır:
- başkalarının ne düşündüğünü veya hissettiğini anlamakta zorlanmak
- sosyal durumlar hakkında çok endişeli olmak
- arkadaş edinmeyi zor bulmak veya kendi başına olmayı tercih etmek
- açık sözlü, kaba veya başkalarıyla ilgilenmiyormuş gibi görünmek
- nasıl hissettiğini söylememek
- her gün aynı rutine sahip olmak ve değişirse çok endişeli olmak
- insanlarla konuşmamak gibi sosyal “kuralları” anlamamak
- göz temasından kaçınmak
- diğer insanlara çok yaklaşmak veya biri size dokunursa veya size çok yaklaşırsa çok üzülmek
- başkalarının fark etmediği küçük detayları, desenleri, kokuları veya sesleri fark etmek
- belirli konulara veya faaliyetlere çok meraklı olmak
- Bir şeyleri yapmadan önce dikkatlice planlamayı sevmek
Otistik insanlar, teşhisleriyle doğrudan ilişkili olabilecek bir dizi güçlü yön ve yetenek sergileyebilir, bunlara aşağıdakiler dahildir:
- Çok erken yaşta okumayı öğrenmek (hiperleksi olarak bilinir).
- Bilgileri hızlı bir şekilde ezberlemek ve öğrenmek.
- Görsel bir şekilde düşünme ve öğrenme.
- Mantıksal düşünme yeteneği.
- Sosyal etkileşime fazla dayanmayan teknik ve mantıksal konular oldukları için fen, mühendislik ve matematik gibi akademik alanlarda (mümkünse) üstün olabilir.
- Olağanüstü derecede iyi bir hafızaya sahip olmak (gerçekleri uzun süre hatırlayabilmek).
- Hassas ve detay odaklı olmak.
- Olağanüstü dürüstlük ve güvenilirlik.
- Programlar ve rutinler konusunda güvenilir olmak.
- Mükemmel bir yön duygusuna sahip olmak.
- Çok dakik olun.
- Kurallara güçlü bağlılık.
- Motive edildiğinde uzun süre konsantre olabilir.
- Mükemmellik ve düzen
- Alternatif problem çözme yeteneği.
- Nadir bir tazelik ve merak duygusu.
Otizm ile ilgili gerçekler
1) Otizmle doğdunuz
2) Otizmden kurtulamazsınız
3) Otistik insanlar bazı şeylerde daha iyidir
4) Yetişkinlere otizm teşhisi konulabilir
5) Bildiğimizden daha fazla otizmli insan var
6) Erkeklerde kadınlardan daha fazla otizm var
7) Stimming her zaman kötü değildir
8) Otizm spektrumu doğrusal değildir
otizm tedavisi
- Davranış yönetimi tedavisi
- Bilişsel davranış terapisi
- Erken müdahale
- Eğitim ve okul temelli terapiler
- Ortak dikkat terapisi
- İlaç tedavisi
- Beslenme tedavisi
- İş terapisi
Otizm geçebilir mi?
Kısa cevap hayır. Otizm ömür boyu süren bir teşhistir ve bilinen bir tedavisi yoktur. Bir spektrum bozukluğu olarak, değişen derecelerde otizm ve engellilik seviyeleri vardır. Daha hafif semptomları olan bazı çocuklar, bozukluğu diğerlerinden daha etkili bir şekilde nasıl yöneteceklerini öğrenebilirler.
Otistik bir insan normal bir yaşam sürdürebilir mi?
Otizm spektrum bozukluğu olan bir kişi bağımsız bir yetişkin hayatı yaşayabilir mi? Bu sorunun basit cevabı evet, otizm spektrum bozukluğu olan bir kişi bir yetişkin olarak bağımsız yaşayabilir. Ancak, tüm bireyler aynı düzeyde bağımsızlığa ulaşamazlar.
Otistik çocuk normal okula gidebilir mi?
Bazı durumlarda, bir devlet okulu otistik çocuğunuz için uygun eğitim ve sosyal ortamlar sağlayabilir. Uygun destek olmadan, çocuklar etkili sosyal beceriler geliştiremezler ve zorluklar yaratacak şekilde konuşabilir veya davranabilirler. Çok az kişi herhangi bir müdahale olmaksızın otizmden tamamen kurtulur.
Otizmli biriyle yaşamak nasıl bir şey?
ASD’li bir kişiyle yaşamak tüm aileyi etkiler – ebeveynler, kardeşler ve bazı ailelerde, büyükanne ve büyükbaba, teyzeler, amcalar ve kuzenler. ASD’li bir kişinin karmaşık ihtiyaçlarını karşılamak, aileleri duygusal, finansal ve hatta bazen fiziksel olmak üzere çok fazla stres altına sokabilir.