Doğum Kontrol Hapları
Bilinen iki ana oral doğum kontrol hapı türü vardır. Kombine hap iki hormon içerir ve yumurtalıkların her ay bir yumurta bırakmasını durdurur. Sadece progestojen içeren hap (mini hap) sadece bir hormona sahiptir ve rahmin (rahim) girişindeki mukusu değiştirerek çalışır, böylece sperm yumurtayı döllemek için geçemez. Kombine hap, doğru şekilde alındığında yüzde 99,7 etkilidir. Hapı alan yaklaşık on kadından biri (yüzde 9) hala hamile kalabilir. Etkililiği, kadınların düzensiz aldıkları veya ishal ve kusmaları olduğu veya hap emilimini etkileyebilecek ilaçlar aldıkları için azalır. Yedi gün boyunca hormon hapları alana kadar hamileliğe karşı korunmazsınız. Kombine hapı alırken 24 saatten fazla geç kalmamak önemlidir.
Kombine hap
Avantajlar
- Azaltılmış kan kaybı ile düzenli bir kanama.
- Akne genellikle iyileşir.
- Adetinizin başlamasından önceki günlerde rahatsız edici semptomlara ve ruh hali değişikliklerine neden olabilen
- PMS’nin (premenstrüel sendrom) iyileşmesi veya yokluğu.
Dezavantajları
- Hassas göğüsler, mide bulantısı (hastalık hissi) ve özellikle Hapı aldıktan sonraki ilk birkaç ayda ani kanama.
- Hap, bazı kadınlarda biraz kilo alımına, ruh hali değişikliklerine veya libido kaybına neden olabilir.
- Nadir sağlık sorunları.
- Sağlık riskleri
- Hap ile ciddi sağlık sorunları nadirdir. Sigara zararlı etki riskini artırır.
Hap, aşağıdaki koşullara sahip kadınlar için uygun değildir:
- fokal migren
- kan pıhtılaşması öyküsü
- karaciğer sorunları
- olağandışı vajinal kanama.
Unutma:
- Her gün bir hap alın.
- Her hapı her gün aynı saatte veya mümkün olduğunca yakın bir zamanda alın.
- Bir hap almayı unutursanız, hatırladığınız anda onu alın ve bir sonraki hapı ertesi gün her zamanki saatinde alın.
Aşağıdaki durumlarda hamile kalma riskiniz vardır:
- Hapı almakta 24 saatten fazla geciktiyseniz
- Hapı başka bir doğum kontrol yöntemi kullanmadan durdurursanız.
- Hapı ilk kez alıyorsanız ve henüz arka arkaya yedi hormon hapı almadıysanız
- kusmak veya ishal olmak
- hap emilimini etkileyebilecek başka bir ilaç alıyorsanız, örn. bazı epilepsi ilaçları
- Bir hap almayı unuttuysanız veya 24 saatten fazla geciktiyseniz.
Bu senaryolardan herhangi birinde, Hapı almaya devam edin, ancak ardışık yedi hormon hapı için başka bir doğum kontrol yöntemi (örn. prezervatif) kullanın.
AMA bu yedi gün paketinizin sonuna gelirse, o zaman yedi aktif olmayan hapı kaçırın ve bir sonraki paketteki hormon haplarını almaya başlayın. Hangi hapların etkisiz olduğundan emin değilseniz, doktorunuza veya yerel eczacınıza danışınız.
Hapın bazı yeni versiyonları alındıkları ilk günden itibaren etkilidir. Hangi türü kullandığınızı sağlık uzmanınıza veya eczacınıza sorun.
Yalnızca progestojen içeren veya mini hap
Yalnızca progestojen içeren hap (POP) veya mini hap, yalnızca bir kadın hormonu içerir.
Progestojen, servikal mukusun kalınlaşmasına neden olur. Bu mukus daha sonra bir tıkaç görevi görür ve spermin rahme girmesini ve yumurtayı döllemek için tüpe gitmesini engeller. Kusursuz kullanımda yüzde 99,7 etkilidir, ancak unutulan haplar gibi hatalar olursa, mini hapı alan her on kadından biri (yüzde 9) hamile kalabilir.
Çoğu kadında mini hap normal adet döngüsünü engellemez.
Mini hap, ara vermeden günlük olarak alınır. Mini hapı alırken üç saatten fazla geç kalmamak önemlidir. Mini hapa ilk başlandığında 48 saat süreyle yedek kontrasepsiyon (örn. prezervatif) kullanılmalıdır.
Emziren kadınlar için uygundur ve bebek sütten kesildiğinde devam edilebilir.
Doğum kontrol hapları için pratik bilgiler
Nasıl Korur?
- Her gün bir tane hap alındığında, kadının yumurtalıklarından, yumurta hücresinin çıkması engellenmiş olur.
Faydaları Nelerdir?
- Düzenli kullanılırsa gebeliğin önlenmesinde çok etkilidir. Rahim ve yumurtalık kanserine karşı korur. Kullanımı da kolaydır.
Sakıncaları Nelerdir?
- Bazı kadınlarda bulantı, kilo artışı, adetlerde azalma gibi önemsiz yan etkilere neden olabilir.
Kimler için Uygundur?
- Her gün hap almayı hatırlayabilecek olan kadınlar,
- Adet kanamaları fazla miktarda olan ve/veya aşırı ağrılı adet görenler,
- İlerde yeniden çocuk isteyenler.
Kimler için Uygun Değildir?
- 35 yaşından büyük ve sigara içen kadınlar,
- Adetleri düzensiz olanlar (sebebi ortaya çıkartılıp tedavi edilmelidir),
- Damar sertliği, damar tıkanıklığı olanlar, tansiyonu yüksek olanlar,
- Şeker hastaları, aşırı şişman kadınlar, felç geçirenler,
- Sarılık geçiren kadınlar (Karaciğer bozukluğu devam ettiği sürece),
- Emziren anneler (emziren anneler için, özel yapılmış gebeliği önleyici haplar vardır)
Nasıl Kullanılır?
Hapa başlamadan önce bir sağlık kuruluşuna danışılması gerekir. Hapa, adetin ilk veya beşinci günü başlanır. Her gün bir tane hap alınır. Hap alınması 2 veya 3 gün unutulursa gebelik meydana gelebilir. Her gün bir tane, düzlenli olarak hap kullanmayanlar hapla korunmaz.
Önemli !
Hap kullanlarda;
- Adetler azalır veya kesilirse ya da beklenmeyen kanamalar olursa,
- Tansiyon yükselirse, şiddetli baş ağrısı, bulanık görme, bacaklarda kızarıklık, şişme, ağrı olursa,
- Nefes darlığı olursa,
…derhal bir sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır.