En yaygın baş ağrısı türleri ve baş ağrısı rehberi
Baş ağrısı yaygındır ve birçok insan kendilerini basit ağrı kesicilerle, fazladan su içerek ve dinlenerek ya da sadece baş ağrısının geçmesini bekleyerek tedavi ederler. Baş ağrısı, bir doktorun ameliyatına veya bir nöroloji kliniğine gitmenin en yaygın nedenlerinden biridir.Hemen hemen herkes bir süre baş ağrısı yaşayacaktır. Çoğu baş ağrısı, ciddi veya uğursuz koşullardan kaynaklanmaz. Bununla birlikte, insanlar, baş ağrıları farklı göründüğünde (ya özellikle şiddetli, özellikle sık veya başka bir şekilde olağandışı) anlaşılır bir şekilde endişelenirler. En yaygın endişe, baş ağrısının bir beyin tümörünün belirtisi olmasıdır.
Bu makale genel olarak baş ağrısından bahseder. Karşılaşabileceğiniz farklı baş ağrısı türlerini ve baş ağrısının aslında ciddi bir hastalığın belirtisi olduğu çok nadir durumları açıklar.
Baş ağrısı türleri
Baş ağrıları birincil olabilir veya ikincil olabilir, bu da ayrı bir hastalık veya yaralanmanın yan etkisi oldukları anlamına gelir.
Doktorunuz genellikle baş ağrınızın olası nedenini sizinle konuşmaktan ve sizi muayene etmekten anlayabilir. Sebebini keşfettikten sonra, baş ağrılarını nasıl azaltacağınıza veya durduracağınıza karar verebileceksiniz. Bu, yalnızca baş ağrınız olduğunda ilaç almayı, bunları önlemek için günlük ilaç almayı veya bazen halihazırda almakta olduğunuz ilaçları bırakmayı içerebilir.
Çok nadiren, baş ağrılarının altta yatan daha ciddi nedenleri dışlamak için daha fazla araştırmaya ihtiyacı vardır.
Birincil baş ağrıları
Çok uzun bir şekilde en yaygın baş ağrısı türleri, gerilim baş ağrıları ve migrenlerdir.
Gerilim baş ağrıları
Gerilim tipi baş ağrıları genellikle bir bant şeklinde veya alın boyunca hissedilir. Birkaç gün sürebilirler. Rahatsız edici ve yorucu olabilirler, ancak genellikle uykuyu bozmazlar. Çoğu insan gerilim tipi baş ağrısıyla çalışmaya devam edebilir. Gün geçtikçe kötüleşme eğilimindedirler ve genellikle fiziksel aktivite ile daha da kötüleşmezler, ancak parlak ışığa veya gürültüye karşı biraz hassas olmak olağandışı değildir. Gerilim Baş Ağrısı adlı ayrı broşüre bakın.
migren
Migren de çok yaygındır. Tipik bir migren tek taraflı ve zonklayıcıdır. Gerçekten de, tek taraflı olan baş ağrıları, zonklayan baş ağrıları ve sizi hasta hissettiren baş ağrılarının migren olma olasılığı her şeyden daha fazladır. Migrenler genellikle sakat bırakacak kadar şiddetlidir. Bazı hastaların baş ağrısından kurtulmak için yatağa gitmesi gerekir. Migren adlı ayrı broşüre bakın.
küme baş ağrıları
Küme baş ağrıları, bazen ‘intihar baş ağrıları’ olarak adlandırılan çok şiddetli baş ağrılarıdır. Kümeler halinde, genellikle birkaç gün hatta hafta boyunca her gün ortaya çıkarlar. Sonra aylarca ortadan kaybolurlar. Nadirdirler ve özellikle yetişkin erkek sigara içenlerde ortaya çıkma eğilimindedirler. Şiddetli, tek taraflı baş ağrılarıdır ve gerçekten çok engelleyicidirler (düzenli aktiviteyi engellerler). İnsanlar genellikle onları şimdiye kadar hissettikleri en kötü acı olarak tanımlarlar.
Küme baş ağrıları genellikle tek taraflıdır. Hastalar genellikle etkilenen tarafta kırmızı sulu göz, tıkalı bir burun akıntısı ve düşük göz kapağına sahiptir. Küme Baş Ağrıları adlı ayrı broşüre bakın.
Kronik gerilim baş ağrıları
Kronik gerilim baş ağrısı (veya kronik günlük baş ağrısı) genellikle boyun arkasındaki kas gerginliğinden kaynaklanır ve kadınları erkeklerden daha sık etkiler. Kronik, durumun kalıcı ve devam ettiği anlamına gelir. Bu baş ağrıları boyun yaralanmaları veya yorgunluk ile başlayabilir ve aşırı ilaç kullanımı ile daha da kötüleşebilir (aşağıya bakınız). Üç ay veya daha uzun süre neredeyse her gün ortaya çıkan baş ağrısına kronik günlük baş ağrısı denir. Kronik Gerilim Baş Ağrısı adlı ayrı broşüre bakın.
İlaç aşırı kullanımı baş ağrıları
İlaç aşırı kullanımı baş ağrısı (ilaç kaynaklı baş ağrısı) hoş olmayan ve uzun süreli bir baş ağrısıdır. Ağrı kesici ilaç alınmasından kaynaklanır – genellikle baş ağrısı için. Ne yazık ki, baş ağrıları için düzenli olarak ağrı kesici alındığında, vücut kafada daha fazla ağrı sensörü yaparak tepki verir. Sonunda ağrı sensörleri o kadar çoktur ki, baş aşırı hassas hale gelir ve baş ağrısı geçmez. Bu baş ağrılarına sahip kişiler, kendilerini daha iyi hissetmek için genellikle daha fazla ağrı kesici alırlar. Bununla birlikte, ağrı kesiciler genellikle uzun süredir çalışmayı bırakmıştır.
Aşırı ilaç kullanımı baş ağrıları, ikincil baş ağrısının en yaygın nedenidir.
Egzersiz baş ağrıları/cinsel baş ağrıları
Egzersiz baş ağrıları, fiziksel aktivite ile ilişkili baş ağrılarıdır. Koşma, öksürme, cinsel ilişki (ilişki) ve bağırsak hareketleriyle ıkınma gibi yorucu bir aktiviteden sonra çok çabuk şiddetlenebilirler. Migreni olan veya migrenli akrabaları olan hastalarda daha sık görülür.
Özellikle cinselliğe bağlı baş ağrıları hastaları endişelendiriyor. Seks başladığında, orgazmda veya seks bittikten sonra ortaya çıkabilirler. Orgazm sırasında baş ağrısı en sık görülen tiptir. Başın arkasında, gözlerin arkasında veya her yerinde şiddetli olma eğilimindedirler. Yaklaşık yirmi dakika sürer ve genellikle başka bir sorunun işareti değildir.
Egzersiz ve cinsel ilişkiye bağlı baş ağrıları genellikle altta yatan ciddi sorunların bir işareti değildir. Çok nadiren, beynin yüzeyinde sızdıran bir kan damarı olduğunun bir işareti olabilirler. Bu nedenle işaretlenip tekrarlanıyorsa bunları doktorunuzla görüşmenizde fayda vardır.
Birincil keskin baş ağrıları
Birincil baş ağrılarına bazen ‘buz alma baş ağrıları’ veya ‘idiyopatik bıçaklama baş ağrıları’ denir. ‘İdiyopatik’ terimi doktorlar tarafından açık bir neden olmadan gelen bir şey için kullanılır. Bunlar çok ani ve şiddetli olan kısa, saplanan baş ağrılarıdır. Genellikle günün veya gecenin herhangi bir saatinde 5 ila 30 saniye sürer. Kafanıza keskin bir nesne (bir buz kıracağı gibi) sıkışmış gibi hissederler. Migren olmasalar da migreni olan kişilerde daha sık görülürler – migren yaşayan insanların neredeyse yarısında birincil bıçaklama baş ağrıları vardır. Genellikle migrenlerin ortaya çıkma eğiliminde olduğu kafada hissedilirler.
Birincil bıçaklama baş ağrıları tedavi edilemeyecek kadar kısadır, ancak migren önleyici ilaçlar sayılarını azaltabilir.
KRONİK GÜNLÜK BAŞAĞRISI
Hemicrania continua, birincil kronik günlük baş ağrısıdır. Genellikle başınızın bir tarafında sürekli fakat dalgalı bir ağrıya neden olur. Ağrı genellikle 20 dakika ile birkaç gün arasında sürebilen daha şiddetli ağrı ataklarıyla devam eder. Bu şiddetli ağrı atakları sırasında, gözde sulanma veya kızarıklık, burun akıntısı veya tıkanması ve göz kapağının düşmesi gibi baş ağrısı ile aynı tarafta başka semptomlar olabilir. Migrene benzer şekilde ışığa duyarlılık, hasta hissetme (bulantı) ve hasta olma (kusma) da olabilir. Baş ağrıları geçmez ama başınızın ağrımadığı dönemler olabilir. Ancak hemikrania continua baş ağrıları indometasin adı verilen bir ilaca yanıt verir.
Trigeminal nöralji
Trigeminal nevralji yüz ağrısına neden olur. Ağrı, yüzde – gözler, burun, kafa derisi, alın, çeneler ve/veya dudaklar bölgesinde – aşırı kısa elektrik çarpması benzeri duyumlardan oluşur. Genellikle tek taraflıdır ve 50 yaş üstü kişilerde daha sık görülür. Yüze dokunma veya hafif bir esinti ile tetiklenebilir. Trigeminal Nevralji adlı ayrı broşüre bakın.
Baş ağrısı nedenleri
Bazen baş ağrılarının altında yatan nedenler vardır ve baş ağrısının tedavisi nedenin tedavi edilmesini içerir. İnsanlar genellikle baş ağrılarının ciddi bir hastalıktan veya yüksek tansiyondan kaynaklandığından endişelenirler. Bunların her ikisi de son derece nadir görülen baş ağrısı nedenleridir – aslında yüksek tansiyon genellikle hiçbir belirtiye neden olmaz.
Kimyasallar, ilaçlar ve madde çekilmesi
Baş ağrıları bir maddeden veya geri çekilmesinden kaynaklanabilir – örneğin:
Karbon monoksit (düzgün havalandırılmayan gazlı ısıtıcılar tarafından üretilir).
Alkol almak (sıklıkla ertesi sabah yaşanan baş ağrısı ile).
Vücut sıvısı eksikliği (dehidrasyon).
Yansıyan ağrıya bağlı baş ağrıları
Bazı baş ağrıları, diş veya kulak ağrısı, çene ekleminde ağrı ve boyundaki ağrılar gibi başın başka bir kısmındaki ağrılardan kaynaklanabilir.
Sinüzit yaygın bir nedendir. Sinüsler, boynun taşıyamayacağı kadar ağır olmasını önlemek için kafatasında bulunan “delikler” dir.
Burun astarı gibi mukoza zarlarıyla kaplıdırlar ve bu, soğuk algınlığı veya alerjiye yanıt olarak mukus üretir. Astar zarları da şişer ve mukusun boşluktan drenajını engelleyebilir. Daha sonra kalınlaşır ve enfekte olur ve baş ağrısına yol açar. Sinüzitin baş ağrısı sıklıkla başın ön kısmında ve ayrıca yüzde veya dişlerde hissedilir. Genellikle yüz, özellikle gözlerin hemen altında ve burnun yanında, baskıya karşı hassas hisseder. Burnunuz tıkalı olabilir ve öne eğildiğinizde ağrı genellikle daha kötüdür. Akut sinüzit, soğuk algınlığı veya ani alerji ile birlikte hızla ortaya çıkan tiptir. Ateşiniz olabilir ve çok fazla mukus üretiyor olabilirsiniz. Kronik sinüzite alerji, dekonjestanların aşırı kullanımı veya yerleşmeyen akut sinüzit neden olabilir. Sinüsler kronik olarak enfekte olur ve sinüs astarları kronik olarak şişer. Sinüslerin içeriği kalın olabilir, ancak çoğu zaman enfekte değildir.
Akut glokom şiddetli baş ağrısına neden olabilir. Bu durumda göz içindeki basınç aniden yükselir ve bu da göz arkasında aniden çok şiddetli bir baş ağrısına neden olur. Göz küresine dokunmak çok zor olabilir, göz kırmızıdır, gözün önü (kornea) bulanık görünebilir ve görüş genellikle bulanıktır.
Ne tür baş ağrıları ciddi veya tehlikelidir?
Tüm baş ağrıları rahatsız edicidir ve ilaçların yanlış kullanımından kaynaklanan baş ağrıları gibi bazıları, düzgün bir şekilde ele alınmadıklarında asla geçmeyebilecekleri anlamında ciddidir. Bununla birlikte, birkaç baş ağrısı, altta yatan ciddi sorunların belirtileridir. Bunlar nadirdir – çoğu durumda çok nadirdir.
Tehlikeli baş ağrıları aniden ortaya çıkma ve zamanla giderek kötüleşme eğilimindedir. Yaşlı insanlarda daha sık görülürler. Aşağıdakileri içerirler:
Beyin çevresinde kanama (subaraknoid kanama)
Subaraknoid kanama, beynin yüzeyinde küçük bir kan damarı patladığında ortaya çıkan çok ciddi bir durumdur. Hastalarda şiddetli bir baş ağrısı ve boyun tutulması gelişir ve bilinçsiz hale gelebilir. Bu şiddetli baş ağrısının nadir bir nedenidir.
Menenjit ve beyin enfeksiyonları
Menenjit, beynin etrafındaki ve yüzeyindeki dokuların enfeksiyonudur ve ensefalit, beynin kendisinin enfeksiyonudur. Beyin enfeksiyonlarına bakteri, virüs veya mantar adı verilen mikroplar neden olabilir ve çok şükür nadirdirler. Şiddetli, engelleyici bir baş ağrısına neden olurlar. Genellikle hastalar hastadır (kusarlar) ve parlak ışığa dayanamazlar (buna fotofobi denir). Genellikle boyunları serttir, doktorun başını aşağı bükebilmesi için çok serttir, böylece çene göğse temas eder (gevşemeye çalışsanız bile). Hastalar genellikle iyi değil – sıcak, terli ve hasta.
Dev hücreli arterit (temporal arterit)
Dev hücreli arterit (temporal arterit) genellikle sadece 50 yaş üstü kişilerde görülür. Şakaklardaki ve göz arkasındaki atardamarların şişmesi (iltihabı) sonucu oluşur. Alnın arkasında bir baş ağrısına neden olur (önden bir baş ağrısı). Tipik olarak alındaki atardamarlar hassastır ve hastalar saçlarını tararken kafa derisinde ağrı hissederler. Genellikle ağrı çiğneme ile daha da kötüleşir. Temporal arterit ciddidir çünkü tedavi edilmezse ani görme kaybına neden olabilir. Tedavi steroid kürü ile yapılır. Bu steroidlere devam etme ihtiyacı genellikle doktorunuz tarafından kan testleri yoluyla izlenir ve genellikle aylarca gereklidir.
beyin tümörleri
Beyin tümörü baş ağrısının çok nadir bir nedenidir – ancak uzun süreli, şiddetli veya inatçı baş ağrıları olan çoğu hasta sebebin bu olabileceğinden endişelenmeye başlar. Beyin tümörleri baş ağrısına neden olabilir. Beyin tümörlerinin baş ağrısı genellikle sabah uyanınca ortaya çıkar, otururken daha da kötüleşir ve günden güne daha da kötüleşir, hiç azalmaz ve asla kaybolmaz. Bazen öksürme ve hapşırmada daha kötü olabilir (sinüs baş ağrıları ve migren gibi).
Baş ağrısından ne zaman endişelenmeliyim?
Çoğu baş ağrısının altında yatan ciddi bir neden yoktur. Bununla birlikte, sağlık uzmanları, baş ağrınızın ciddi bir şey olmadığından emin olmak için daha fazla araştırma gerektirdiğini düşündürebilecek belirti ve semptomlar hakkında size soru sormak üzere eğitilmiştir.
Baş ağrınızın daha fazla araştırılması gerekebileceğini doktorunuza ve hemşirenize önerebilecek şeyler şunlardır. Baş ağrınızın ciddi veya uğursuz olduğu anlamına gelmezler, ancak doktor veya hemşirenin aşağıdakilerden emin olmak için daha fazla kontrol yapmak isteyebileceği anlamına gelir:
- Son üç ayda önemli bir kafa travması geçirdiniz.
- Baş ağrılarınız kötüleşiyor ve buna yüksek sıcaklık (ateş) eşlik ediyor.
- Baş ağrılarınız çok aniden başlıyor.
- Baş ağrısının yanı sıra konuşma ve denge ile ilgili problemler geliştirdiniz.
- Baş ağrısının yanı sıra hafızanızda veya davranış veya kişiliğinizde değişikliklerle ilgili problemler geliştirdiniz.
- Baş ağrınız yüzünden kafanız karıştı veya kafanız karıştı.
- Baş ağrınız öksürdüğünüzde, hapşırdığınızda veya gerildiğinizde başladı.
- Oturduğunuzda veya ayakta durduğunuzda baş ağrınız daha da kötüleşir.
- Baş ağrınız kırmızı veya ağrılı gözlerle ilişkilidir.
- Baş ağrılarınız daha önce yaşadığınız hiçbir şeye benzemiyor.
- Baş ağrısıyla birlikte açıklanamayan kusmanız var.
- Düşük bağışıklığınız var – örneğin, HIV’iniz varsa veya oral steroid ilacı veya bağışıklık baskılayıcı ilaçlar kullanıyorsanız.
- Vücuda yayılabilen bir kanser türünüz var veya oldu.