Gıda Allerjisi Rehberi
Gıda alerjisi, vücudun bağışıklık sisteminin belirli gıdalara alışılmadık şekilde tepki vermesidir. Alerjik reaksiyonlar genellikle hafif olsa da, çok ciddi olabilirler. Gıdalar türlü yollardan kişilere dokunabilir. Gıda alerjisi bu yollardan biridir. Gıda aleıjisine neden olan belli başlı yiyecekler arasında yumurta, yerfıstığı ve inek sütü bulunmaktadır. Balık ve susam da ciddi alerjik tepkilere neden olabilir. Gıda alerjisi özellikle bebekleri ve küçük yaştaki çocukları etkiler. Bazı çocuklar okula gidecek yaşa geldiklerinde alerjiyi atlatırlar. Fındık fistık ve balık alerjisi yetişkin yaşta da devam edebilir ve bazen yetişkinler başka başka gıdalara karşı da alerji gösterebilirler.
Normalde hastalıklarla savaşan vücudun bağışıklık sistemi besini bir istila olarak algıladığında besin alerjisi gelişir. Sonuç olarak, alerjik bir yanıt oluşur. Önceki reaksiyonlar orta düzeyde olsa bile, gıda alerjisi olan bir kişi her zaman yaşamı tehdit eden bir reaksiyon riski altındadır. Sonuç olarak, gıda alerjisi olan herkes rahatsız edici madde(ler)den tamamen kaçınmalı ve her zaman el altında acil enjekte edilebilir epinefrin bulundurmalıdır.
Gıda Alerjisinin Belirtileri
Alerjik reaksiyon, vücutta histamin gibi kimyasalların salındığı bir bağışıklık sistemi tepkisidir. Alerjik reaksiyon hafif veya şiddetli olabilir. Gıda alerjisinin belirtileri nelerdir ? Alerji yapan gıda yenildikten birkaç dakika sonra ağzın etrafında ürtiker, kızarma ve kabarma görülür. Büyük çocuklar ve yetişkinler alerji yapan gıdayı yedikten sonra ağızlarında bir yanma hissi duyarlar ve yediklerini tükürmek isterler. Alerjik tepki gözlerin şişmesine, gözlerin ve burnun sulanmasına neden olur. Kusma da sık sık görülür. Ciddi alerji vakalarında dokusal şişkinlik nefes yollarına da yayılır ve nefes almayı güçleştirir; bazen de astım krizine neden okur. Ciddi alerji vakalarında ürtiker bütün vücuda yayılır ve kabartı ve şişkinlik yüzünden hasta şok geçirir. Ciddi alerjik tepkilere neden olan gıdalar arasında yerfıstığı, fındık, fıstık, süt, yumurta ve balık bulunmaktadır.
Bir kişi, önceki tepkileri hafif olsa bile, bir yiyeceğe şiddetli tepki verebilir. Alerjik reaksiyon belirtileri şunları içerebilir:
- hırıltı
- nefes almada zorluk
- öksürme
- ses kısıklığı
- boğaz sıkışması
- kusma
- ishal
- kaşıntılı, sulu veya şişmiş gözler
- kırmızı lekeler
- vücutta şişme
- Baş dönmesine veya bilinç kaybına neden olan kan basıncında düşüş (bayılma)
Bazen bir alerji, anafilaksi adı verilen ciddi bir reaksiyona neden olabilir.
Anafilaksi, daha az şiddetli bir reaksiyonla aynı semptomların bazılarıyla başlayabilir, ancak hızla kötüleşebilir. Kişi nefes almakta zorlanabilir veya bayılabilir. Vücudun birden fazla kısmı tutulabilir. Enjekte edilebilir epinefrin ile tedavi edilmezse, anafilaksi yaşamı tehdit edebilir.
Gıda alerjisi yaygın mıdır ?
Her yirmi bebekten birinde gıda alerjisi olabilir ve alerjik tepkiler 6-12 ay içinde kendisini gösterir. Bebeklerin çoğunda alerji deride egzema (kuruma ve hassasiyet) yapar. Bebek anne sütüyle besleniyorsa egzema hafıftir.
Anne sütüyle beslenen bebeklerde annenin bebeğe dokunan bir gıdayı yemesiyle bile gıdanın içinde bulunan ve alerji yapan maddeler süt yoluyla bebeğe geçer ve bebekte hafif alerjik tepkiler görülür.
Alerji yapan başka gıdalar da var mıdır ?
Gıda alerjisi vakalarının %80’ine yumurta, yerfıstığı, inek sütü ve fındık, fıstık neden olur. Gıdalara karşı gösterilen tepki bazen gıda uyuşmazlığından (intolerans) kaynaklanır. Gıda uyuşmazlığıyla gıda alerjisinin belirtileri benzeştiğinden birbiriyle karıştırılabilir. Aradaki fark şudur: Gıda uyuşmazlığında tepkiler o gıdayı yedikten uzun bir süre sonra görülür ve her yendiğinde tepki ya görülür ya görülmez. Arada bir ürtiker olmak, karın ağrısı, kalınbarsak sorunları, ağızda yaralar, başağrısı ve huzursuzluk hissi gıda uyuşmazlığının belirtilerindendir. Çocuklar hiperaktif, huysuz, huzursuz olabilirler ve küçük sorunlar yüzünden aksilik yapabilirler. Gıda uyuşmazlığına gıdaların içinde doğal olarak bulunan veya sonradan eklenen tatlandırıcı ve koruyucu maddeler ve boya maddeleri neden olur.
Gıda alerjisini önlemek mümkün müdür ?
Çocukların gıdalara karşı neden alerjik tepkiler gösterdikleri bilinmemektedir ama sorunun özellikle endüstri alanında gelişmiş ülkelerde giderek artmakta olduğu bir gerçektir. Yerfıstığı ve susam alerjisinin günümüzde daha sık gürülmesinin nedeni bu gıdaları daha fazla kişinin yemesinden kaynaklanmaktadır. Bebekleri anne sütüyle beslemek gıda alerjisini önleyemez çünkü alerji yapan maddeler süt yoluyla anneden bebeğe geçer. Alerji yapan gıdalarla temas edilmezse alerji de olmaz.
Bebekte ileride gıda alerjisi olabileceğini önceden bilmek mümkün müdür ?
Doğduktan sonra 12 ay içinde egzema veya astım belirtileri gösteren bebeklerin ileride gıdalara karşı alerjik olma olasılığı yüksektir. Egzeması olan bebeklerin en az yarısının ileride gıda alerjisi de göstermeleri mümkündür.
Gıda Alerjileri Nasıl Tedavi Edilir? neler yapabilirsiniz ?
Gıda alerjisini önlemenin en iyi yolu o gıdadan uzak durmaktır. Alerjiye neden olan gıdanın ne olduğu genellikle bilinir ve o gıda yenmez. Ana veya baba herhangi bir gıdaya karşı alerjisi olan bebeğin diğer gıdalara karşı da alerjisi olabileceğini düşünebilirler; ancak alerjik tepkiler genellikle bir iki gıdaya karşı gösterilir. Bebekte diğer gıdaların da alerji yapabileceğinden kuşkulanan ana veya baba hastanelerdeki alerji kliniklerine veya aile hekimlerine başvurabilirler
Gıda alerjisi olan bir çocuğun, şiddetli bir reaksiyon durumunda her zaman yanında iki epinefrin oto-enjektörü olmalıdır. Epinefrin otomatik enjektörü, küçük, taşıması kolay bir kapta gelen reçeteli bir ilaçtır. Kullanımı kolaydır. Doktorunuz size nasıl olduğunu gösterecektir. Birinin çalışmaması veya çocuğunuzun ikinci bir doza ihtiyacı olması ihtimaline karşı her zaman yakınınızda iki otomatik enjektör bulundurun. (bunu doktorunuzla önceden görüşün)
Doktor ayrıca size bir alerjik reaksiyona hazırlanmanıza, onu tanımanıza ve tedavi etmenize yardımcı olan bir alerji eylem planı da verebilir.
Planı, akrabalar, okul yetkilileri ve antrenörler gibi bilmesi gereken herkesle paylaşın. Çocuğunuz nerede olursa olsun, bakıcılar her zaman epinefrinin nerede olduğunu bilmeli, ona kolay erişim sağlamalı ve nasıl aşı yapılacağını bilmelidir. Ayrıca çocuğunuzun tıbbi uyarı bileziği takmasını da düşünün.
Alerjik reaksiyonda zaman önemlidir. Çocuğunuzda nefes almada güçlük veya boğazda sıkışma gibi ciddi alerjik belirtiler başlarsa, hemen epinefrin otomatik enjektörünü kullanın. Ayrıca, kusma ile birlikte ürtiker gibi vücudun iki farklı bölgesini ilgilendiren belirtiler varsa hemen kullanın. Ardından 112’i arayın ve çocuğunuzu acil servise götürmelerini sağlayın. Tıbbi gözetim önemlidir, çünkü en kötüsü geçmiş gibi görünse bile, ikinci bir ciddi semptom dalgası meydana gelebilir.
yesim onur
merhaba ben kıbrıstan Yesim, agır gıda alerjileri olan 3 yaşında bir oglum var. alerjik oldugu gıdalar kabuklu kuruyemis kajun, antepfıstıgı, badem, vs ve susam. önerdiginiz tedavi yontemi var mı? kıbrısta herhangi bir hastanede birebir gorusme sansımız olur mu’ artık okula gitmek istiyor ve gidecegi okula verebilecegimiz bilgilendirici herhangi bir hazır brosur veya web den indirebilecegimiz bir dosya bulunur mu?
sizin önerdiginiz herhangi bir sey varsa bilgi verirseniz sevinirim.
ilginiz için cok tesekkurler