Kromozomlarda Hangi Hastalıklar Gizli?
Kromozom nedir? Her canlı gibi insan da trilyonlarca hücreden meydana gelir. Hücre, bitkisel ya da hayvansal her türlü yaşam biçiminin en küçük birimidir. Her hücre bir sitoplazma ve çekirdekten meydana gelir. Çekirdeğin içinde ise kromozom adı verilen ipliksi parçalar bulunur. Kromozomlar, elektron mikroskobunda İ, V, J harfleri gibi biçimlerde görünür ve boyutları mikronla ölçülür. Kromozomların sayısı canlı türleride değişiklik gösterir. Örneğin sirke sineğinde 8, kurbağada 26, farede 42, köpekte 78 kromozom vardır. İnsanın kromozom sayısı ise 46’dır. 22’si çift otozom kromozomdur. İnsan hücresinde 1 çift de eşeysel kromozom bulunur ve toplam sayı 46 eder. Kromozomlar, molekül yapıları çok iyi bilinen DNA (dezoksiribonükleik asit) zinciri ile ‘‘histon’’ denilen protein zincirinden oluşur. DNA zincirleri de özgül proteinleri sentezlemekle görevli ‘‘gen’’ adı verilen birimlerden oluşur.
Döllenme sırasında annenin yumurtasındaki 23 kromozom, babanın spermindeki 23 kromozomla birleşir.
İşte bu 46 kromozom insanın yaşamında belirleyici rol oynar. Kromozomlarda yer alan ve sayıları 25 bin ile 100 bin arasında olduğu tahmin edilen genlerin oluşturduğu zincir, kişinin göz renginden boyuna, yaşam süresinden yakalanacağı hastalıklara kadar pekçok şeyi programlar.
Bu genetik programlar, DNA altünitesi denen (A, T, C, G) kimyasallarıyla programlanır.
Bilim adamları özellikle, 21. kromozomun içindeki 14 geni tam bir saatli bomba olarak niteliyorlar. Bu 14 genden birinde meydana gelen en ufak bir arıza Alzheimer, epilepsi, Parkinson veya lösemi hastalığına neden oluyor. Ayrıca halk arasında ‘‘Mongolluk’’ denilen Down sendromu ortaya çıkabiliyor.
Her insan hücresinde yaşamın yapı taşları kabul edilen 24 çift kromozom bulunuyor. Gen bilgilerini taşıyan ip biçimindeki kromozomlar uç uca eklenseydi 1.5 metrelik bir kordon oluştururdu. Kromozomların bozuk oluşumu sonucu, insanın yaşamında değişik dönemlerde, çeşitli hastalıklar ortaya çıkıyor.
Bilim adamları, hangi kromozomun bozuk olduğunda hangi hastalığa neden olduğunu biliyorlar.
- 1.kromozom Alzheimer, ağır işitme
- 2.kromozom Belleğin oluşumuyla ilgili bilgiler
- 3.kromozom Akciğer kanseri
- 4.kromozom Çeşitli kalıtımsal hastalıklar
- 5.kromozom Akne, saç dökülmesi
- 6.kromozom Diyabet, epilepsi
- 7.kromozom Kronik akciğer iltihabı, şişmanlık
- 8.kromozom Erken yaşlanma
- 9.kromozom Deri kanseri
- 10.kromozom Bilinmiyor
- 11.kromozom Diyabet
- 12.kromozom Metabolizma hastalıkları
- 13.kromozom Göğüs kanseri, retina kanseri
- 14.kromozom Alzheimer
- 15.kromozom Doğuştan beyin özrü
- 16.kromozom Crohn hastalığı
- 17.kromozom Göğüs kanseri
- 18.kromozom Pankreas kanseri
- 19.kromozom Bilinmiyor
- 20.kromozom Bilinmiyor
- 21.kromozom Down sendromu, Alzheimer, Parkinson, lösemi, depresyonlar
- 22.kromozom Yeni keşfedildi, kemik iliğinin olumuşumu düzenliyor
- 23.kromozom (Y) Erkeklik cinsiyetini belirliyor, cinsel organların gelişimini düzenliyor
- 24.kromozom (X) İki adet X kromozomu taşıyan bebek, kız oluyor. Bu kromozomdaki dejenerasyon kas erimesi, cücelik ve gece körlüğüne yol açıyor.
Kaynak : Genetik Bilimi
sıdıka Tufan
Merhaba,
Benim size bir sorum olacak internette araştırma yaptım konuyla ilgili yalnız bir sonuca ulaşamadım. Ablam hamile ve çocukta down sendromlu olma ihtimali görüldüğü için amniyosentez sıvısı alınarak test yapıldı ve bebekte 9. kromozomda bir sorun olduğu görülmüş tam olarak ne demek? bu bir ihtimal mi yoksa kesin mi oluyor? kendimizi tam olarak neye hazırlamalıyız? önceden alınabilecek önlem yada tedavi yöntemi söz konusu mudur?
yeter balaban
merhaba benim bir oğlum var sağlıklı çok şükür. üç tane düşüğüm var gelişimi yavaş oluyor ve sonra düşüyor ankarada zekayi tahir burak hastanesi gen merkezinde pıhtılaşma ve kromozom araştırılması yapıldı kıramozom kırıklığı cıkmış bende biz bir bebeğimiz olsun istiyoruz hamile kalırsam bebek sağlıklı olurmu ne yapmalıyım yardımcı olursanız cok memnun olurum teşekkürler…
Opr.Dr.Mustafa Mete
prenatolog ve konusunda uzman kadındoğum uzmanları size bilgi verecektir.