Öksürük Rehberi
Burun kanallarında, boğazda, bronşlarda veya akciğerdeki bir tahrişe tepki olan öksürüğe yakalandınız. Balgam çıkarmaya yol açan bir öksürük ya da kuru ve kesik kesik bir öksürük söz konusu olabilir. Öksürük, boğazınızı ve solunum yollarınızı temiz tutmanın önemli bir yoludur. Ancak çok fazla öksürük, bir hastalığınız veya rahatsızlığınız olduğu anlamına gelebilir. Bazı öksürükler kurudur. Diğerleri üretkendir. Üretken bir öksürük, mukus getiren bir öksürüktür. Mukus ayrıca balgam veya balgam olarak da adlandırılır. Öksürükler akut veya kronik olabilir: Akut öksürükler genellikle hızlı başlar ve genellikle soğuk algınlığı, grip veya sinüs enfeksiyonundan kaynaklanır. Genellikle 3 hafta sonra kaybolurlar. Subakut öksürükler 3 ila 8 hafta sürer. Kronik öksürükler 8 haftadan uzun sürer.
Öksürük Nedenleri
Sigara : Kuru ve kesik kesik veya balgam çıkararak öksürüyorsunuz ve bu, sabah kalktığınızda ya da sigara içtikten sonra şiddetleniyor. Sigara içenlerin öksürmesine sigara dumanında bulanan birçok zehirli kimyasal yol açar ve bundan kurtulmanın tek yolu sigarayı bırakmaktır.
Solunum enfeksiyonu : Balgam çıkararak öksürüyorsunuz ve ateşiniz 39 derece üzerinde. Çok yorgunsunuz, kaslarınız ağrıyor ve kendinizi günlük faaliyetlerinizi yapamayacak kadar hasta hissediyorsunuz. Beyaz balgam genellikle seyrini izlemeniz gereken, ama kendi kendine tedavi yöntemleriyle hafifletebileceğiniz viral enfeksiyona işaret eder. Yeşil veya pas rengi balgam çoğu kez bakteriyel enfeksiyonun göstergesidir ve antibiyotik gerektirir.
Öksürük Türleri nelerdir?
- Kuru öksürük
- Yaş öksürük
- Krup
- Kontrol Edilemeyen Öksürük
Bir öksürük ne zaman ciddidir?
Öksürüğün 4 Günden Uzun Sürmesi İster kuru ister balgamlı olsun, sürekli öksürük belirtileri yaşıyorsanız, bir doktora görünmelisiniz. Kronik öksürük genellikle bronşit, zatürree veya başka bir solunum yolu enfeksiyonu gibi daha ciddi bir enfeksiyonu gösterir.
Çocuklarda ve gençlerde öksürük nedenleri
Çocuklarda öksürüğün birçok nedeni vardır.
Öksürüğün açık ara en yaygın nedeni, soğuk algınlığı veya grip gibi viral bir solunum yolu enfeksiyonudur. Küçük çocuklar yılda 6-12 soğuk algınlığına yakalanabilir.
Öksürüğün diğer, çok daha az yaygın nedenleri şunlardır:
- bakteriyel solunum yolu enfeksiyonları
- soğuk hava, ikinci el duman ve kirlilik gibi tahriş edici maddeler
- solunan yabancı cisimler veya boğulma
- alerji ve astım
- gastroözofageal reflü
- nefes borusu ile ilgili yutma sorunları veya yapısal sorunlar
- psikolojik nedenler – örneğin, bir alışkanlık öksürük veya tik.
Öksürüğümün sebebi Covid mi?
- yüksek ateş – bu, göğsünüze veya sırtınıza dokunduğunuzda sıcak hissettiğiniz anlamına gelir
- sürekli öksürük – bu, bir saatten uzun süredir çok fazla öksürme veya 3 veya daha fazla öksürük nöbeti anlamına gelir 24 saat (genellikle öksürüğünüz varsa, normalden daha kötü olabilir)
- COVID öksürükleri: Kuru Öksürük ve Mukus içermediği için tutarlı, kaba ve sert bir tondadır.
Kendiniz Ne Yapabilirsiniz?
Öksürürken çıkan balgamı (gece uykusu dışında) yutmayın. Buhar veya sıcak duş balgamı inceltir ve rahat öksürmeyi sağlar. İçinde balgam söktürücü olan ve reçetesiz satılan bir ilacı deneyin, ama eğer çok balgam çıkartan sürekli ya da kronik bir öksürüğünüz ya da astımınız varsa, balgam söktürücü kullanmayın bol sıvı için.
Kuru ve kesik öksürükte boğaz pastili veya (içinde dekstrometorfan bulunan) reçetesiz satılan bir öksürük ilacını deneyebilirsiniz, ancak başka ilaçlar kullanıyorsanız, mutlaka doktora danışın. Sıcak su, çay veya limonataya katılmış balı da deneyebilirsiniz.
Burun akıntısı boğazınızda tahrişe yol açtığı için öksürüyorsanız, reçetesiz satılan ilaçlar ya da antihistaminler balgamı kurutabilir.
Öksürüğün Önlemesi
Öksürüğünüz sigara yüzündense, ciddi bir sorunun habercisi olabilir. Sigarayı bırakın ve sigara yerine başka tütün içmeyin.
Öksürük Öteki Nedenler
- Mide ekşimesi
- Soğuk algınlığı
- Astım
- Boğmaca
- Krup
- Anafilaksi
- Anevrizma
- Akciğer kanseri
- Akciğer kollapsi
- Türberküloz
Çocuğunuzun Tedavisi
19 yaşından küçüklere aspirin vermeyin! Reye sendromu denen ender, ama ciddi bir soruna yol açabilir. Ateş veya ağrı durumlarında bunun yerine ibuprofen ya da asetaminofen verin.
Soğuk algınlığı belirtileri yokken çocuğun ani ve şiddetli öksürmesi burnuna küçük bir kıymık veya cisim kaçmış olduğunu gösterir. Acil yardım isteyin!
Tıkanma (nefes alıp vermede zorluk çekme) küçük bebeklerde olağan bir şey olmasına rağmen sürekli öksürük pek görülmez. Eğer çocuğunuz 3 aylıktan küçükse, doktora başvurun.
Eğer çocuğunuz boğuk, ulur gibi öksürüyor ve bu geceleri şiddetleniyorsa, çocuklarda sık görülen solunum yolu iltihaplanması söz konusu olabilir.
Çocuğa nemli hava gerekir. Çocuğu banyoya götürüp kapıyı kapatın, birlikte küvetin dışında durun ve sıcak suyu sonuna kadar açın Bu işe yaramazsa, sağlık uzmanına ya da doktora danışın.
Öksürüğe Ne İyi Gelir
Özellikle kış aylarının yaklaşmasıyla beraber öksürük ve öksürüğe bağlı şikayetler de artış eğilimine giriyor. Pek çok hastalığın veya rahatsızlığın sonucu olarak ortaya çıkabilen öksürük için ise farklı farklı tedavi yöntemleri önerilmekte. Burada dikkat edilmesi gereken husus ise öksürüğe karşı alınacak önlemin öksürüğün ilgili veya ilişkili olduğu rahatsızlığa göre alınması. Bu yazımızda öksürüğü ne keser, öksürüğe ne iyi gelir ve öksürük nasıl geçer sorularına elimizden geldiğince cevap vermeye çalışacağız.
Kuru öksürük genellikle hava kirliliği veya fazla miktarda sigara kullanımı gibi nedenlere bağlı olarak ortaya çıkar. Boğaz yolunda tahriş yapan bu tür faktörler ortadan kaldırıldığında ve temiz bir havanın bulunduğu ortamlarda bu tür öksürük genelde kesilir.
Öksürük tedavisi, öksürüğün kaynaklandığı rahatsızlığa göre değişebilmektedir
Bol sıvı almak öksürüğün kesilmesi için faydalıdır. Bunun sebebi suyun balgamı çözmesi ve bu şekilde öksürüğün şiddetinin ve boğaz kuruluğunun azalmasıdır.
Öksürüğün en önemli nedenlerinden birisi de alerjik sebeplerdir. Normalde öksürüğünüzün yokken mekânsal veya çevresel herhangi bir değişiklikten ötürü öksürüğünüz başladı ise, öksürüğünüzün sebebi alerjik olması muhtemeldir.
Öksürük Tedavisi
Öncelikle ifade etmek gerekir ki öksürüğün şiddetlendiği ve süreklilik arz ettiği durumlarda bir doktora görünmek en iyisidir. Çünkü belli bir hastalıktan kaynaklanan kimi durumlarda antibiyotik kullanmak gerekirken, kimi durumlarda cerrahi müdahale kaçınılmaz olabilmektedir.
Tavsiye edilen bitkisel çözümleri aşağıdaki gibi sıralayabiliriz:
- Okaliptüs, nane, zencefil, meyankökü, ıhlamur, şahtere ve hibiskus öksürük için faydalı bitkilerdir.
Kabuğu soyulmuş elma, bir miktar ıhlamur, bir iki karanfil, bir tarçın kabuğu, bir dilim limon kaynatılır. Elde edilen karışıma tatlandırma amaçlı bir miktar bal ilave edilir ve sıcak olarak içilir. Elde edilen karışım ılık bir şekilde çocuklara da içirilebilir. - Bir tatlı kaşığı bala toz zencefili karıştırılır. Elde edilen macun kıvamındaki karışım yenir. Bu yöntemin çocuklara uygulanması uygun değildir.
- İki tatlı kaşığı dut pekmezine bir miktar karabiber katılıp karıştırılır. Öksürük geçene kadar günde bir kaşık olmak üzere yenir.
- 1 tatlı kaşığı bal ile 1 çay kaşığı karabiber karıştırılarak verilir. Ardından da süt içilir. Bu formül yetişkinler için de oldukça etkilidir.
- Elma, zencefil, tarçın, ıhlamur, ayva ve kabuklu haldeki limon kaynatılır ve suyu içilir. Bu karışım göğsü yumuşatarak ve öksürüğü geçirir.
- Ihlamur ile ayva yaprağı beraber kaynatılıp içilirse, öksürük geçer.
- Bir miktar kekiği su ile kaynatıp içine bal koyup ılıtılır. Ilıyan karışım bebeklere verildiğinde öksürüğü geçer.
- Nişastayı suyla kaynatıp içine limon ya da portakal suyu koyun biraz da tatlandırmak için pekmez ekleyin. Bu karışım ılık bir şekilde içildiğinde öksürüğü keser.
- Karaturpu kabak oyucu ile oyup, içine bal doldurun. Yine bir turp parçası ile üzerini kapatın. Bir gün boyunca beklettikten sonra öksürük şurubunuz hazır. Elde edilen karışım günde 3 çorba kaşığı içildiğinde öksürüğü geçirecektir.
- Ihlamur, zencefil ve meyan kökü birlikte kaynatılır. Elde edilen karışım ılık bir şekilde içilirse öksürüğe faydası olur.
- Ebegümeci kaynatılır, zeytinyağı ve limon katılarak bol bol yenirse göğsü yumuşatır, balgam söker ve öksürüğü hafifletir.
Öksürük Deyip Geçmeyin
Aman dikkat! Çocuklardaki öksürük önemli bir hastalığın habercisi olabilir.
Öksürük, mühim bir hastalığın belirtisi olabilir. Çocuk Göğüs Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Elif Dağlı, her çocuğun günde birkaç kez öksürmesinin normal olduğunu, fakat öksüren çocukların % 20’sinde ise altta yatan başka bir hastalığın bulunduğunu belirtti. % 9’unda alerji, % 6’sında astım, % 3’ünde bronşit, % 2’sinde sinüzit tespit edildiğini söyledi.
Prof. Dr. Dağlı, üç haftadan fazla süren öksürüğe “kronik veya inatçı öksürük” dendiğini ve mutlaka astım, geniz arkası akıntı, mide ve yemek borusu rahatsızlıkları, sigara dumanına maruziyetin araştırılması gerektiğini söyledi. “Öksürük gerçekte her gün solunumla akciğerlere alınan tozların, taneciklerin ve mikropların tekrar dışarı atılması için vücudun kullandığı bir korunma mekanizmasıdır. Her çocuğun günde bir kaç kez öksürmesi normaldir ve telaşlandırmamalıdır. Çoğu çocukta viral üst solunum yolu enfeksiyonu arkasından öksürük başlayabilir. Çocukların bir yılda 6-8 kez böyle enfeksiyonlar geçirdiği ve enfeksiyon sırasında da günde 140 kez öksürebildiği bilinmektedir.”
Öksürük ne zaman korkutmalı?
Prof. Dr. Dağlı “Ana havayolunun, gırtlağın veya ses tellerinin şişmesi ile çocukta köpek havlama sesine benzer bir öksürük oluşur. Tıpta bu şişme sebebi ne olursa olsun “krup” olarak isimlendirilir. Bu şişlik, larenjit gibi virüs enfeksiyonları veya alerji nedeniyle oluşabilir. Çocuğun öksürüğü köpek havlama sesine benzer, şişen nefes borusundan içeri hava alma zorlaşır. Şiddetli olduğunda hayatı tehdit edebilir. Boğmaca öksürüğü ise, boğmaca enfeksiyonu veya astım sırasında görülen, nöbet halinde gelen, nefes almaya fırsat vermeyen, öksürük bitiminde uzun bir iç çekme ile soluk aldıran, bazen kusturan bir öksürüktür. Düzenli aşılama programları nedeniyle çok nadir görülen boğmacadan çok astımı düşündürmelidir” dedi.
Öksürüğün süresi önemlidir
Çocukların çoğunda öksürüğün viral üst solunum yolu enfeksiyonlarından sonra 10-15 gün sürdüğünü ve geçtiğini belirten Prof. Dr. Dağlı “Bazen çocukların nefes borusuna yabancı bir madde kaçırması ile ani boğucu bir öksürük olur, eğer bir gıda veya oyuncak parçası elindeyken, böyle bir durum olmuşsa hekime müracaat edilmelidir. Kronik veya inatçı öksürük, üç haftadan fazla süren öksürüğe denir ve mutlaka astım, geniz arkası akıntı, mide ve yemek borusu rahatsızlıkları, sigara dumanına maruziyetin araştırılması gerekir” dedi.
Psikojenik öksürük
“Kuru, tekrarlayan, inatçı, patlar tarzda, hapşırık sesini andıran ve gece kaybolan öksürüklerde psikojenik nedenler akla gelmelidir” diyen Prof. Dr. Dağlı, ailenin bu öksürüğü çocuğun bilerek yaptığını asla düşünmemesi gerektiğini vurguladı: “Nasıl ruhsal sıkıntılar mide rahatsızlıklarına sebep olursa, çocuklarda okul veya aile problemleri, çözemedikleri iç çatışmalar bu tip irade dışı inatçı öksürüğe neden olabilir. Diğer öksürük yapan hastalıkların olmadığı kanıtlandıktan sonra çocuğun psikolojik durumu sorgulanmalıdır.”
Psikojenik öksürük grubuna giren Gilles de la Tourette sendromunun ise vokal (sesli) tik hastalığı olduğunu söyleyen Dağlı, 18 yaşından önce ortaya çıkan bu sinir sistemi hastalığında belirtilerin kol, bacak, yüz tikleri olabileceği gibi, boğaz temizlemek, bağırmak, inlemek veya köpek havlamasına benzeyen tarzda çok gürültülü öksürmek gibi ses tikleri de olabileceğini belirtti: “Tourette sendromu olan çocuklar gürültülü öksürükleriyle okulda derslerin devamını bozdukları için çoğu kez sınıftan çıkarılırlar ama bu çocuklar gece tek ses çıkarmadan uyurlar. Ses tikleri obsesif-kompulsif davranış, dikkat eksikliği, hiperaktivite, öğrenme güçlüğü ile birlikte de görülebilir. Tourette sendromu olan çocuklar yanlışlıkla astım, geniz akıntısı, enfeksiyon tedavileri alabilirler.”
nermin
Merba kizin 3 yasinda geçenlerde hiriltisi vardi ve burnu TİKAnmisti doktora gtrdm balgami var dedi ilaç verdi ama geçmedi daha kotu oldu ve acile goturdum klomaks verdi geçti ama hiriltisi kaldi bnde eccaneden mukotin balgam sökücü aldm bir haftadir veriorm soktuğu filam yok hala hirildisi var bronşit olmusmudur DİE korkuyorum teskrler