Hangi sporlar sağlık ve uzun ömür için en iyisidir?
Dünya çapında milyonlarca insan spora katılmaktadır. 2015 yılında yapılan bir inceleme, belirli spor disiplinlerinin uzun vadeli sağlık yararlarına ilişkin mevcut verilerin sınırlı olduğunu bulmuştur, ancak yeni bir çalışma, birkaç yaygın spora katılımın önemli ölçüde azaltılmış ölüm riski ile bağlantılı olduğuna dair güçlü kanıtlar sunmaktadır.Yetersiz fiziksel aktivitenin yılda 5 milyondan fazla erken ölüme neden olduğu tahmin edilmektedir. Kalp hastalığı, tip 2 diyabet, kanser ve diğer bir dizi kronik hastalık riskini azaltmak için Dünya Sağlık Örgütü yetişkinlerin ve yaşlıların haftada en az 150 dakika fiziksel aktivitede bulunmalarını önermektedir.
Bu tahminler ve yönergeler, ağırlıklı olarak, orta ila şiddetli yoğunluktaki herhangi bir fiziksel aktiviteye katılımın sonuçları hakkındaki çalışmalara dayanmaktadır. Fakat hangi fiziksel aktiviteleri yaptığımız bir fark yaratır mı?
Son yıllarda, belirli alanların (iş, ulaşım, ev içi ve boş zaman gibi) ve fiziksel aktivite türlerinin (yürüme, bisiklete binme) sağlığı nasıl etkilediğine yönelik araştırmalar giderek artmaktadır.
Örneğin, yürüyüş ve bisiklete binmenin ölüm riskinde benzer azalmalarla ilişkili olduğu bulunurken, boş zaman ve günlük yaşam alanlarındaki fiziksel aktivite, mesleki ve ulaşımla ilgili fiziksel aktivitelerden daha fazla fayda sağlıyor gibi görünmektedir. Bu, sağlık açısından, yaptığınız fiziksel aktivitenin mutlaka alakasız olmadığını gösterir.
Hangi sporlar sağlığa faydalıdır?
Genel olarak yüksek düzeyde spor yapan ve egzersiz yapan yetişkinlerin ölüm riski, bu tür faaliyetlere hiç veya nadiren katılmayanlara göre %34 daha düşüktür. Ancak bu genel kanıt, tüm sporların sağlığı eşit derecede etkilediğini göstermez.
Daha önce bahsedilen 2015 incelemesi, 26 spor disiplinine katılımın sağlığa faydaları hakkında mevcut verileri özetledi. Hem koşmanın hem de futbolun kalp fonksiyonunu, aerobik kapasiteyi, metabolizmayı, dengeyi ve ağırlık durumunu iyileştirdiğine dair koşullu ila orta derecede güçlü kanıtlar buldu. Futbolun ayrıca kas performansına fayda sağladığı gösterildi. Diğer sporlar için kanıtlar kıt veya tutarsızdı.
Futbolun kas performansına fayda sağladığı bulundu, ancak diğer sporlar için kanıtlar sınırlıydı.
Altı yaygın spor disiplininin (aerobik, bisiklet, futbol, raket sporları, koşu ve yüzme) sağlığa faydalarına ilişkin kanıtları güçlendirmek için yakın zamanda 80,306 İngiliz yetişkinden elde edilen verileri analiz ettik. Çalışma, aerobik, bisiklet, raket sporları ve yüzmeye katılanların ölüm riskini sırasıyla %27, %15, %47 ve %28 oranında azalttığını buldu.
Çalışma örneklemimizde futbol ve koşu ile ilişkili ölüm riskinde azalmalar gözlemlemiş olsak da (sırasıyla %18 ve %13), veriler tüm popülasyonda bu etkiler hakkında sonuçlar çıkarmamıza izin vermedi. Bu istatistiksel olarak “anlamlı olmayan” ilişkiler, “ilişki yok” veya “etkisiz kanıt” olarak yanlış yorumlanmamalıdır. Örnekte gözlenen etkilerin tesadüfen mi oluştuğunu yoksa popülasyondaki gerçek etkileri mi yansıttığını bilmiyoruz.
Amerikalılar, Çinli erkekler ve Danimarkalılar arasında yapılan önceki araştırmalar, koşma ile ilişkili ölüm riskinin önemli ölçüde azaldığını (% 27-40) buldu. 2015 incelemesi, futbolla ilişkili bir dizi sağlık yararı tespit etti.
spor yaralanmaları
Tüm rekreasyonel ve profesyonel sporcular arasında yıllık yaralanma oranı yaklaşık %6’dır, ancak yaralanmaların insidansı, türleri ve şiddeti farklı spor dallarında önemli farklılıklar gösterir. Neyse ki uzmanlar spor yaralanmalarının %50’ye kadar önlenebileceğini söylüyor.Yaralanma Bilgi Formlarında ayrıntılı önleme yönergeleri izlenerek risk en aza indirilebilir.
50 yıldan fazla bir süre önce Winston Churchill’den uzun ömürlü sırrını açıklaması istendi. “Spor” dedi. “Asla ama asla sporla uğraşmadım.”
Öyleyse Sir Winston’ın örneğini mi takip etmeliyiz yoksa sporun sağlığa faydalarını gösteren en son araştırma kanıtlarına göre mi hareket etmeliyiz? Bir spor yaralanması veya sporla ilgili diğer olumsuz sağlık sonuçları (egzersiz sırasında ani ölüm gibi) olasılığı asla göz ardı edilemese de, sporun potansiyel faydaları risklerinden çok daha ağır basar.
Hangi sporu seçmeli?
Tüm spor türlerinin sağlık sonuçları hakkında kesin sonuçlara varmamız on yıllar alabilir. Bu arada televizyonun önünde oturup araştırmacıların nihai sonuçları açıklamasını beklemeli misiniz? Hayır. Tercihlerinizi takip edin ve yaralanma riskini en aza indirmeye çalışırken yapmaktan keyif aldığınız uygun fiyatlı ve kolay erişilebilir bir spor faaliyeti seçin.