Sık Görülen Hastalıklar Allerjik Hastalıklar Rehberi
Astım, atopik dermatit, alerjik rinit ve gıda alerjisi çocukları etkileyen en yaygın alerjik hastalıklardır ve bu durumların prevalansı son yıllarda artmıştır. Alerjiler, vücudun bağışıklık sisteminin bir maddeyi zararlı bir “istilacı” olarak gördüğü ve ona aşırı tepki verdiği bir durumdur. Alerjik reaksiyonlara neden olan maddeler, alerjik reaksiyon olarak da adlandırılan bir bağışıklık tepkisini tetikleyebilen alerjenler olarak adlandırılır. Alerjik reaksiyon, onlara gerçekten dokunmaktan veya yağla temas eden giysilere, evcil hayvanlara ve çitlere dokunmaktan gelebilir. Kurdeşen, bağışıklık sistemi histamin salgıladığında tetiklenen bir deri iltihabıdır.
En Sık Rastlanılan Alerjenler
Alerjenler, tanım olarak, bir alerjen, tip I IgE aracılı veya tip IV T hücre aracılı bağışıklık tepkilerini indükler. Alerjik tetikleyiciler neredeyse her zaman düşük moleküler ağırlıklı proteinlerdir; birçoğu havadaki partiküllere yapışabilir.
Akut ve kronik alerjik reaksiyonlara en sık neden olan alerjenler şunları içerir:
- Ev tozu akarı dışkısı
- hayvan tüyü
- Polenler (ağaç, çimen, ot)
- Gıdalar
- Böcek tükürüğü ve zehiri (ısırık ve sokmalarla bulaşır)
- İlaçlar
- Lateks
- Ev kimyasalları
Sık Gözüken alerjik hastalıklar nelerdir?
Seasonal Allerjik rinit (SAR=saman nezlesi)
çocuk ve erişkinlerin % 10-15’ini etkileyen sık görülen bir durumdur. Saman nezlesi olarak bilinen en belirgin formu, mevsimsel olarak, genellikle sonbahar ve ilkbaharda, bazı polenlere yanıt olarak gelişir. Tipik olarak burun tıkanıklığı, burun akıntısı, hapşırık ve burun kaşıntısı belirtileri vardır. Kaşıntı, kızarıklık ve sulanma gibi göz belirtileri (allerjik konjunktivit) sıklıkla mevsimsel allerjik rinite eşlik eder. Rinit Burun zarı iltihabı anlamına gelir Rinit, klinik olarak burun akıntısı, kaşıntı, hapşırma ve burun tıkanıklığı (tıkanıklık) belirtileri olarak tanımlanır. Rinitin yaygın nedenleri, mevsimsel olabilen (‘saman nezlesi’) veya tüm yıl boyunca ortaya çıkan alerjilerdir (örnekler, ev tozu akarlarına, kedilere, köpeklere ve küflere karşı alerjidir). Akut veya kronik olabilen enfeksiyonlar başka bir yaygın nedeni temsil eder. Rinit (alerjik veya başka nedenlere bağlı) astım gelişimi için bir risk faktörüdür.
Perennial Allerjik rinit (PAR)
denilen bir ikinci tip ise ev tozı akarı ve hayvan deri-tüy döküntüleri gibi ev içi allerjenlerinden bir veya daha fazlasına yanıt olarak tüm yıl boyunca görülür. Mevsimsel tipe göre daha az dramatik olmasına rağmen, bu durum sıklıkla süregen şiddetli burun tıkanıklığına yol açar.
Her iki allerjik rinit formu da, sıklıkla, burun ve sinüslerin ikincil enfeksiyonlarıyla daha karmaşık hale gelir.
Astma(Bronşial astma )
Toplumun yaklaşık % 5 ile 10 unda görülür. Nefes darlığı, hırıltılı solunum, öksürük atakları, göğüste darlık ve sıkışıklık hissi gibi belirtilerle seyreden, havayollarının müzmin bir hastalığıdır. Allerjenler, enfeksiyon, egzersiz, soğuk hava ve sigara dumanı gibi tetikleyici ajanlar solunum yollarında kas spazmı, şişme ve aşırı mukus üretimine neden olarak hastalığın belirti ve bulgularının oluşmasını sağlar. Her öksürük, hırıltılı solunum ve solunum sıkıntısı astma değildir. Ayrıca, her astma allerjik değildir. Astım, akciğerlerin hava yollarında şişme ve iltihaplanmaya neden olan bir durumdur. Bu iltihaplanma ve şişme, astımlı kişilerde her zaman daha fazla veya daha az derecede vardır. Enflamasyon ne kadar fazla olursa nefes almak o kadar zorlaşır. Astımlı kişilerin de aşırı hassas hava yolları vardır, bu nedenle solunum yolları diğer insanları etkilemeyen tetikleyicilere tepki verir. Hastalar hava yollarını tahriş eden bir şeyle (tetikleyici) temas ettiğinde, hava yollarının daralmasına neden olabilir.
Atopik Egzama (Dermatit)
Egzama, bir araya gelerek belirsiz pembe veya kırmızı lekeler oluşturan küçük pembe yumrulardan oluşan kaşıntılı bir deri döküntüsü modelidir. Pek çok egzama türü vardır – bazılarının bilinen nedenleri vardır. Dermatit, dış etkenlerin neden olduğu egzama reaksiyonları için kullanılan terimdir.
İlaç Alerjisi
Reçeteli ilaçlar, güvenliği sağlamak için titiz bir test sürecinden geçmiştir, buna rağmen, az sayıda kişi yan etkiler geliştirecektir. Yan etkiler, doktorlar tarafından “advers ilaç reaksiyonları” olarak adlandırılır ve advers ilaç reaksiyonlarının çoğu nispeten küçük olmasına ve ilaca devam edilmesine izin vermesine rağmen, bazı durumlarda daha şiddetli semptomlar ortaya çıkabilir.
Bu durumların her birinde, daha önceden duyarlanmış bireyde özgül bir allerjenle oluşmuş gerçek allerjik reaksiyonlar söz konusudur.
Alerjiler Nasıl Teşhis Edilir?
Alerjiler, tıbbi öykü ve fizik muayene ile birlikte aşağıdaki gibi testlerle teşhis edilir:
- Deri delme testi
- Deri içi deri testi
- Yama testi
- Kan testleri (spesifik IgE)
- Doktor gözetiminde zorlama testleri
Alerjilerin Tedavisi Nedir?
Bilinen alerjenlerden mümkün olduğunda kaçınmak, alerjilerin ilk tedavisidir. Bu mümkün olmadığında, alerjileri tedavi etmek için aşağıdakiler de dahil olmak üzere ilaçlar kullanılır:
- Genellikle mevsimsel ve ev içi alerjilerin neden olduğu kaşıntı, hapşırma, burun akıntısı ve kurdeşenleri hafifletmek için antihistaminikler
- Kaşıntılı, sulu gözleri veya kaşıntılı, burun akıntısını gidermek için mast hücre stabilizatörleri
- Burun tıkanıklığını azaltmak için dekonjestanlar
- Nazal alerjilere yardımcı olmak için nazal kortikosteroidler (burun spreyleri)
- Kaşıntı ve döküntüleri gidermek için kortikosteroid kremler veya merhemler
- Şişmeyi azaltmak ve şiddetli alerjik reaksiyonları durdurmak için oral kortikosteroidler
- Hayatı tehdit eden şiddetli alerjik reaksiyonlar için epinefrin (anafilaksi)
- İmmünoterapi bazı hastalarda etkili olabilir. İki yaygın immünoterapi türü şunları içerir:
Alerji Aşıları
Hastayı o alerjene karşı duyarsızlaştırmak için zamanla artan dozda alerjen enjeksiyonlarını içerir.
Alerji aşıları genellikle polenlere, evcil hayvanlara, toza, arılara veya diğer sokan böceklere ve astıma karşı alerjileri tedavi etmek için kullanılır.
Alerji aşıları genellikle gıda alerjileri, ilaçlar, tüyler veya kurdeşen veya egzama için etkili değildir.
Dilaltı immünoterapi (SLIT)
Alerjene toleransı artırmak ve semptomları azaltmak için dilin altına küçük dozlarda bir alerjen uygulanır.
SLIT, toz akarları, çimen ve yakup otu kaynaklı burun alerjilerinin ve astımın tedavisinde etkilidir.