Sigarayı Bırakmak İçin Rehber
Sigara içmek, önemli bir hastalık nedenidir ve önlenebilir ölümlerin önde gelen nedenidir. Ayrıca pasif içiciliğe maruz kalmak kişinin hastalık ve ölüm riskini artırır. Sigara içmek ayrıca osteoporoz, cilt kırışması, peptik ülser hastalığı, iktidarsızlık ve hamilelik komplikasyonları dahil olmak üzere birçok ölümcül olmayan hastalık ve sorunla ilişkilidir. Günde bir sigara gibi az miktarda sigara içmek bile artan sağlık riskleriyle ilişkilidir. Sigarayı bırakmak ve sigaradan uzak kalmak zor olabilir, ancak birçok kişi bunu başarıyla yaptı.
SİGARA BIRAKMANIN FAYDALARI
Sigarayı bırakmak, her yaştan kadın ve erkek için önemli ve acil sağlık yararları sağlar. Ne kadar erken bırakırsanız, faydalar o kadar büyük olur. 50 yaşından önce sigarayı bırakan kişiler, sigara içmeye devam edenlere kıyasla, önümüzdeki 15 yıl içinde ölme riskini yarı yarıya azaltıyor.
Kardiyovasküler hastalık
Sigara içmek, bir kişinin kalp krizine yol açabilecek bir durum olan koroner kalp hastalığına yakalanma riskini iki katına çıkarır. Sigarayı bırakmak bu riski hızla azaltabilir. Sigarayı bıraktıktan bir yıl sonra koroner kalp hastalığından ölme riski yaklaşık yarı yarıya azalır ve zamanla azalmaya devam eder. Sigara içmek ayrıca felç ve periferik arter hastalığı (bacaklara kan taşıyan kan damarlarının tıkandığı veya daraldığı ve bacak ağrısına neden olduğu bir durum) riskini artırır. Kişi sigarayı bıraktıktan sonra da bu riskler azalır.
Akciğer hastalığı
Sigara içmek, kronik obstrüktif akciğer hastalığı gibi uzun süreli akciğer hastalıkları riskini artırır. Sigaranın neden olduğu akciğer hasarının çoğu geri döndürülemez olsa da, sigarayı bırakmak akciğerlerde daha fazla hasarı azaltabilir ve kronik öksürüğü ve balgamı (akciğerlerden balgam çıkaran) olan birçok sigara içicisi, ilk yıl boyunca bu semptomlarda bir iyileşme fark eder. Sigara içmek ayrıca astım riskinin artmasıyla ilişkilidir ve sigara içen kişilerde astımın tedavisi daha zordur.
Sigara ve Kanser
Sigara içmek, akciğer kanseri vakalarının neredeyse yüzde 90’ından sorumludur. Sigarayı bırakmak, sigarayı bıraktıktan sonraki beş yıl içinde akciğer kanseri riskini azaltır, ancak daha önce sigara içenlerin akciğer kanseri riski hiç sigara içmemiş kişilere göre daha yüksektir.
Sigarayı bırakmak baş ve boyun, yemek borusu, pankreas ve mesane kanserleri gibi diğer kanserlerin riskini de azaltabilir. Sigarayı bırakmak, bu kanserlerden biri teşhis edildikten sonra bile faydalıdır, çünkü ikinci bir kansere yakalanma riskini azaltır ve ilk kanserden hayatta kalma şansını artırabilir.
Peptik ülser hastalığı
Sigara içmek peptik ülser hastalığı geliştirme riskini artırır. Sigarayı bırakmak bu riski azaltır ve ülser geliştiyse ülser iyileşme oranını artırır.
Osteoporoz
Sigara, kadınlarda kemik kaybını artırır ve kalça kırığı riskini artırır. Sigarayı bırakmak yaklaşık 10 yıl sonra bu riski tersine çevirmeye başlar. Sigara içen erkeklerde kırık riskinin ne kadar arttığı açık olmamakla birlikte, sigara içen erkeklerde de kemik kaybının arttığı kaydedilmiştir.
Diğer hastalıklar
Sigara içmek ayrıca tip 2 diyabet, cinsel sorunlar (ör. erkeklerde erektil disfonksiyon), dişlerle ilgili sorunlar da dahil olmak üzere birçok başka duruma neden olur veya katkıda bulunur veya diş etleri ve bazı enfeksiyonlar. Sigarayı bırakmak, bu sorunları geliştirme riskinizi azaltabilir.
Ailenizin ve arkadaşlarınızın hastalık riskini azaltmak
Sigarayı bırakmak, ailenize ve sizinle vakit geçiren diğer kişilere de fayda sağlayacaktır, çünkü pasif içiciliğe maruz kalmak bir dizi ciddi sağlık sorunuyla ilişkilidir. Pasif sigara dumanına maruz kalan yetişkinlerde akciğer kanseri, koroner kalp hastalığı ve felç riski artar.
Pasif sigara dumanına maruz kalan çocukların aşağıdaki riskleri artar:
●Ani bebek ölümü sendromu
●Astım ve diğer solunum sorunları
●Kulak enfeksiyonları ve işitme kaybı
●Hayatın ileriki yıllarında kardiyovasküler hastalık veya kanser geliştirme Hamilelik sırasında sigara içen kadınlarda artış olur.
Erken doğum, düşük ve ölü doğum gibi komplikasyon riski artar. Bebeklerinin de doğumda zayıf olma olasılığı daha yüksektir.
SİGARAYI BIRAKMAYA HAZIRLIK
Sigara içmek kronik bağımlılık yapan bir hastalık olarak kabul edilir ve bazı (hepsi değil) sigara içenler için bırakmak son derece zor olabilir. insanlar Sigara içme biçimleri, bırakmadaki başarıları, bırakmaya çalışırken sahip oldukları semptomlar ve nüksetmeye neden olabilecek faktörler açısından büyük ölçüde farklılık gösterebilir. Birçok kişi, herhangi bir ilaç ya da diğer destek yardımı almadan kendi kendine bırakmaya çalışır. Bu durumda başarı oranı çok daha düşüktür. Başarısız bir şekilde kendi başınıza bırakmayı denediyseniz, bir dahaki sefere bırakmayı denediğinizde yardım istemek fark yaratabilir. Sigarayı bırakmaya karar verdiğinizde ilk adım genellikle bir bırakma tarihi belirlemektir.İdeal olarak, bu tarih önümüzdeki iki hafta içinde olmalıdır, ancak bazı insanlar kendileri için önemli olan özel bir tarih seçse de (örneğin doğum günü, yıl dönümü veya tatil). Birçok doktor, sigarayı bırakma tarihinizde bir kerede sigarayı bırakmanızı önerir. Ancak bazı kişiler sigarayı bırakma tarihinden önce kademeli olarak azaltmayı tercih ederler. Bırakma tarihinizi belirledikten sonra, hazırlanmanıza yardımcı olacak şeyler yapabilirsiniz.
Sigarayı Bırakmaya yardımcı bilgiler:
●Sigarayı bırakmanın yolları hakkında bir sağlık uzmanıyla görüşün. Davranışları değiştirmek ve ilaç almak sigarayı bırakmanın iki ana yöntemidir. Her iki yöntemi birlikte kullanmak, başarılı bir şekilde bırakma şansınızı artırır.
●Önceki bırakma girişimlerinizde neler olduğunu düşünün. Ne işe yaradı? Ne işe yaramadı? Tekrarlamaya ne katkıda bulundu? Bu sefer daha başarılı olmak için farklı yapabileceğinizi öğrendiğiniz bir şey var mı?
●Ailenize, arkadaşlarınıza ve iş arkadaşlarınıza bırakma planınızı anlatın ve desteklerini isteyin.
●Sigara isteği gibi nikotin yoksunluğu belirtileriyle baş etmeye hazır olun. Diğer semptomlar daha geneldir ve genellikle nikotin yoksunluğu ile ilgili olarak kabul edilmez. Bunlar arasında kaygı, uyuma güçlüğü, sinirlilik, konsantrasyon güçlüğü, huzursuzluk, hayal kırıklığı veya öfke ve depresyon yer alır. Sigarayı bırakan bir ilaç kullanıyorsanız bu semptomlar azalır ve daha tolere edilebilir. Bunlara nikotin bantları, sakız veya pastiller gibi reçetesiz satılan ilaçlar veya vareniklin veya bupropion gibi reçeteli ilaçlar dahildir.
Bırakma semptomları genellikle sigarayı tamamen bıraktıktan sonraki birkaç hafta içinde kontrol altına alınabilir hale gelir. Semptomlar genellikle ilk üç günde zirve yapar ve sonraki üç ila dört hafta içinde azalır, bu nedenle daha kolay olacağını unutmayın. Semptomların yoğunluğu değişir, ancak genellikle daha ağır sigara içenlerde daha güçlüdür.
●Sigarayı tetikleyen şeylerle uğraşmaya hazırlanın. Örnekler arasında evde veya işyerinde başka sigara içenlerin olması, stresli durumlar ve alkol alınması sayılabilir. İş günlerinde sigara içme alışkanlığınız varsa, işten tatil sırasında sigarayı bırakmak daha kolay olabilir. Sigara içen başka biriyle yaşıyorsanız, sigarayı bırakmanıza yardımcı olması için o kişiden evde veya arabada sigara içmemesini isteyin.
●Ara sıra sigara içme isteğini tahmin edin; bunlar yoğun olabilir ve yoksunluk semptomlarından daha uzun bir zaman diliminde periyodik olarak ortaya çıkabilir. Sigara içmeyle ilişkili durumlar, stres veya alkol alma isteği uyandırabilir. Bu istekler, insanların bıraktıktan sonra nüksetmelerinin yaygın bir nedenidir. Birkaç dakikalığına başka bir şey yaparak dikkatinizi dağıtırsanız, aşermenin genellikle birkaç dakika içinde geçeceğini unutmamak önemlidir.
●Kilo alımını en aza indirmek için bir egzersiz programı ve sağlıklı bir diyet planlayın. Kişiler bıraktıktan sonra daha fazla yeme eğiliminde oldukları için kilo alımı meydana gelebilir. Tipik olarak, insanlar ilk iki haftada iki ila beş kilo alırlar, ardından sonraki dört ila beş ay boyunca ilave dört ila yedi kilo alırlar. Ortalama toplam kilo alımı 8 ila 10 pound. Bu sinir bozucu olsa da, sigarayı bırakmanın faydalarının kilo almayla ilişkili risklerden çok daha büyük olduğunu akılda tutmak yardımcı olabilir.
BIRAKMANIZA YARDIMCI OLAN DAVRANIŞ DEĞİŞİKLİKLERİ
Sigarayı kendi başınıza bırakmanıza yardımcı olacak günlük davranışlarınızda değişiklikler yapabilirsiniz; bazı insanlar da bireysel veya grup destek oturumlarına katılmayı tercih eder (aşağıdaki ‘Birebir destek’ bölümüne bakın). Davranış değişikliklerini bir ilaçla birleştirmek, başarılı bir şekilde bırakma şansınızı artırır.